కృషà±à°£à°¾à°œà°¿à°²à±à°²à°¾ మచిలీ పటà±à°¨à°‚ లో à°¶à±à°°à±€ గంధం వీరయà±à°¯ నాయà±à°¡à± ,à°¶à±à°°à±€à°®à°¤à°¿ నాగరతà±à°¨à°®à±à°® దంపతà±à°² పదకొండౠమందిలో  à°à°¡à°µ సంతానంగా à°¶à±à°°à±€à°®à°¤à°¿ à°…à°®à±à°®à°¨à±à°¨à°°à°¾à°œà°¾Â 6-6-1909 లో జనà±à°®à°¿à°‚చారౠ.తండà±à°°à°¿ కృషà±à°£à°¾à°œà°¿à°²à±à°²à°¾à°•à±ˆà°•à°²à±‚రౠలో  బోరà±à°¡à± à°¸à±à°•à±‚లౠటీచరౠ.à°…à°•à±à°•à°¡ à°¸à±à°•à±‚లౠలేదà±.à°Šà°³à±à°³à±‹ ఉండి à°šà°¦à±à°µà±à°•à±‹à°µà°Ÿà°¾à°¨à°¿à°•à°¿ చాలా ఇబà±à°¬à°‚à°¦à±à°²à± పడి ,చివరకి రాజమండà±à°°à°¿  వెళà±à°³à°¿ హైసà±à°•à±‚లౠలో చేరి ,హాసà±à°Ÿà°²à±à°²à±‹ ఉంటూసంపనà±à°¨à±à°²à±ˆà°¨Â à°¶à±à°°à±€Â à°•à°‚à°šà±à°®à°°à±à°¤à°¿  రామ à°šà°‚à°¦à±à°°à°°à°¾à°µà± గారౠతమ à°•à±à°®à°¾à°°à±à°¤à±† పేరిట ఇచà±à°šà±‡ à°¸à±à°•à°¾à°²à°°à±à°·à°¿à°ªà± తొ చదివి  సà±à°•à±‚లౠఫైనలౠపాసయà±à°¯à°¾à°°à± .  అపà±à°ªà±à°¡à± హాసà±à°Ÿà°²à± లో హైసà±à°•à±‚లౠపిలà±à°²à°²à± à°®à±à°—à±à°—à±à°°à±‹ నలà±à°—à±à°°à±‹ మాతà±à°°à°®à±† ఉండేవారౠ.
 మదà±à°°à°¾à°¸à± వెళà±à°³à°¿ à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µ ఉపకార వేతనంతో కాలేజిలో చేరి ,à°ªà±à°°à°¿à°¨à±à°¸à°¿à°ªà°¾à°²à± మిసౠదిలాహే అనే à°¬à±à°°à°¿à°Ÿà±€à°·à± వనిత తలà±à°²à°¿à°²à°¾à°—à°¾ ఇచà±à°šà°¿à°¨ à°ªà±à°°à±‹à°¤à±à°¸à°¾à°¹à°• సహకారాలతో చదివి ,1932లో à°¡à°¿à°—à±à°°à±€ పాసై ,విలà±à°²à°¿à°‚à°—à±à°Ÿà°¨à± à°Ÿà±à°°à±†à°¯à°¿à°¨à°¿à°‚గౠకాలేజి లో టీచరà±à°¸à±Â à°Ÿà±à°°à±‡à°¯à°¿à°¨à°¿à°‚గౠపొంది ఎలౠ.à°Ÿà°¿.పాసై ,తండà±à°°à°¿ రిటైరౠఅవగా à°•à±à°Ÿà±à°‚బానికి ఆదాయం లేక ఇబà±à°¬à°‚à°¦à±à°²à± పడà±à°¤à±à°‚టే తానౠ ఈ మహానగరం లో హాయిగా ఉండటానికి ఇషà±à°Ÿà°‚ లేక ,సికందరాబాదౠగరలà±à°¸à± హైసà±à°•à±‚లౠలో కొంతకాలం టీచరౠగా పనిచేసి ,బాపటà±à°²à°²à±‹ à°¶à±à°°à±€ వెలగపూడి à°¸à±à°¬à±à°¬à°¾à°°à°¾à°µà± నెలకొలà±à°ªà°¿à°¨Â à°Ÿà±à°°à±‡à°¯à°¿à°¨à°¿à°‚à°—à± Â à°¸à±à°•à±‚లౠలో హెడౠమిసà±à°¤à±à°°à±‡à°¸à± à°—à°¾ పని చేశారౠ.
 మౌంటౠఫరà±à°¡à± సంసà±à°•à°°à°£à°² ఫలితంగా దేశం లో à°Žà°¨à±à°¨à°¿à°•à°²à± జరిగి ,మదà±à°°à°¾à°¸à± à°ªà±à°°à±‡à°¸à°¿à°¡à±‡à°¨à±à°¸à°¿à°²à±‹ ఉనà±à°¨à°†à°‚à°§à±à°°à°¦à±‡à°¶à°‚లో à°¸à±à°¤à±à°°à±€à°²à°•à±  కేటాయింపబడిన à°à°²à±‚రౠనియోజక వరà±à°—ానికి పోటీ చేయటానికి ఎవరూ à°®à±à±¦à°¦à±à°•à± రాకపోతే కాంగà±à°°à±†à°¸à± పారà±à°Ÿà°¿ à°…à°®à±à°®à°¨à±à°¨ రాజానౠనిలబెటà±à°Ÿà°—à°¾ ,à°¶à±à°°à±€à°®à°¤à°¿ సరోజినీ నాయà±à°¡à± ,à°¶à±à°°à±€ à°à±‚లాà°à°¾à°¯à± దేశాయౠవంటి à°ªà±à°°à°®à±à°–à±à°²à± à°ªà±à°°à°šà°¾à°°à°‚ చేయగా శాసన à°¸à°à±à°¯à±à°°à°¾à°²à±à°—à°¾ ,అతి à°šà°¿à°¨à±à°¨ వయసà±à°²à±‹à°¨à±‡ గెలిచారౠ.à°…à°ªà±à°ªà°Ÿà°¿à°•à°¿ రాజకీయ à°…à°¨à±à°à°µà°‚ à°à°®à°¾à°¤à±à°°à°‚ లేకపోయినా à°¶à±à°°à±€ మతి ఆచంట à°°à±à°•à±à°®à°¿à°£à±€à°¦à±‡à°µà°¿ ,à°•à±à°Ÿà±à°Ÿà°¿à°®à°¾à°²à± à°…à°®à±à°® వంటి వారి సహకార ,సాహచరà±à°¯à°‚తో రాజ నీతిజà±à°žà± రాలయà±à°¯à°¾à°°à± .ఇంతలో రెండవ à°ªà±à°°à°ªà°‚à°š à°¯à±à°¦à±à°§à°‚ రావటం à°¬à±à°°à°¿à°Ÿà±€à°· à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà°‚ à°à°¾à°°à°¤ à°ªà±à°°à°œà°² à°…à°à±€à°·à±à°Ÿà°‚ తెలà±à°¸à±à°•à±‹à°•à±à°‚à°¡à°¾ à°¯à±à°¦à±à°§à°‚లో పాలà±à°—ొనటం వలన అవమానంగా à°à°¾à°µà°¿à°‚à°šà°¿à°¨ కాంగà±à°°à±†à°¸à± తీరà±à°®à°¾à°¨à°‚ à°ªà±à°°à°•à°¾à°°à°‚ 1939లో à°…à°®à±à°®à°¨à±à°¨à°°à°¾à°œà°¾à°¤à±‹ సహా కాంగà±à°°à±†à°¸à± à°¸à°à±à°¯à±à°²à°‚తా  రాజీనామా చేసి బయటికి వచà±à°šà°¾à°°à±.
 పోలà±à°²à°¾à°šà°¿à°²à±‹ à°®à±à°¨à°¿à°¸à°¿à°ªà°²à± ఇంజినీరౠగా ఉనà±à°¨ à°¶à±à°°à±€ చోడగం జనారà±à°§à°¨à°°à°¾à°µà± తొ à°…à°®à±à°®à°¨à±à°¨ రాజా వివాహం 27-8-1940 న జరిగి కాపà±à°°à°¾à°¨à°¿à°•à°¿ పొలà±à°²à°¾à°šà°¿ వెళà±à°²à°¾à°°à± .వెళà±à°³à°¿à°¨ రెండౠనెలలకే పà±à°°à°à±à°¤à±à°µ నిరంకà±à°¶à°¤à±à°µà°¾à°¨à°¿à°•à°¿ ,అరెసà±à°Ÿà± లకౠవà±à°¯à°¤à°¿à°°à±‡à°•à°‚à°—à°¾ కాంగà±à°°à±†à°¸à± పారà±à°Ÿà°¿ à°µà±à°¯à°•à±à°¤à°¿ సతà±à°¯à°¾à°—à±à°°à°¹à°¾à°²à± à°ªà±à°°à°¾à°°à°‚à°à°¿à°‚à°šà°—à°¾ ,దేశ జనà±à°²à± తీవà±à°° ఇబà±à°¬à°‚à°¦à±à°²à± పడà±à°¤à±à°‚టే ఇంటà±à°²à±‹ హాయిగా కూరà±à°šà±‹à°Ÿà°¾à°¨à°¿à°•à°¿ ఇషà±à°Ÿà°‚ లేక à°à°°à±à°¤à°¨à± à°’à°ªà±à°ªà°¿à°‚à°šà°¿ ,à°à°²à±‚రౠచేరి , à°¸à±à°µà°‚తవూరౠకైకలూరà±à°²à±‹ 1940లో à°µà±à°¯à°•à±à°¤à°¿ సతà±à°¯à°¾à°—à±à°°à°¹à°‚ లో పాలà±à°—ొని అరెసà±à°Ÿà±à°…యి , à°’à°• à°à°¡à°¾à°¦à°¿ రాయవెలà±à°²à±‚రౠజైలà±à°²à±‹ కఠీన శికà±à°· , 500రూపాయల జరిమానా సతà±à°•à°¾à°°à°‚ పొందారౠబà±à°°à°¿à°Ÿà±€à°· à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà°‚ చేత .   ఆ జైలà±à°²à±‹ ఆచంట à°°à±à°•à±à°®à°¿à°£à±€à°¦à±‡à°µà°¿ ,కృషà±à°£à°¾à°¬à°¾à°¯à± నీమà±à°¬à± à°•à°°à±,ఉపà±à°ªà°² మెలà±à°²à±€ షోలింగరౠఅనే à°¸à±à°µà°¿à°¸à± మహిళ మొదలైన à°¸à±à°¤à±à°°à±€à°²à± 80మందితో సరదాగా గడిపారౠ.సాయంతà±à°°à°‚ ఆరà±à°²à±‹à°ªà°²à±† à°à±‹à°œà°¨à°¾à°²à± ఆతరà±à°µà°¾à°¤ à°—à°¦à±à°²à°•à± తాళాలౠవేసేవారౠఅధికారà±à°²à± .à°’à°• రోజà±Â జైళà±à°³ ఇనà±à°¸à±à°ªà±†à°•à±à°Ÿà°°à± జనరలౠ తనిఖీకి వసà±à°¤à±‡ à°…à°®à±à°®à°¨à±à°¨à°°à°¾à°œà°¾ ‘’మేమంతా సాధారణ నేరసà±à°¤à±à°²à°‚కాదà±. దేశం కోసం వచà±à°šà°¾à°‚ .మీరౠపొమà±à°®à°¨à±à°¨à°¾ బయటికి పోమౠఎందà±à°•à± మమà±à°®à°²à±à°¨à°¿ రాతà±à°°à°‚తా తాళాలౠవేసి బంధిసà±à°¤à°¾à°°à± ?“’అని అడిగితె సబబే అని పించి ,రాతà±à°°à°¿à°³à±à°³à± తాళాలౠవేయటం మానà±à°ªà°¿à°‚చాడౠ.తమలో తామౠహిదీ, ఇంగà±à°²à°¿à°·à± à°•à±à°²à°¾à°¸à±à°²à± నిరà±à°µà°¹à°¿à°¸à±à°¤à±‚ ,చదరంగం, బాడౠమింటనౠఆడà±à°•à±Šà°‚టూ ,నూలౠవడ à°•à°Ÿà°‚ లో పోటీలౠపెటà±à°Ÿà±à°•à±Šà°¨à±‡ వారౠ.à°¶à±à°°à±€à°®à°¤à°¿ వలà±à°²à°à°¨à±‡à°¨à°¿ సీతామహాలకà±à°·à±à°®à°®à±à°® అతి సనà±à°¨à°¨à°¿ నాజూకౠదారం తీసà±à°¤à±‡,à°…à°®à±à°®à°¨à±à°¨ రాజా అతి వేగంగా దారం తీసేవారౠ.జైలౠజీవితానà±à°¨à°¿ పండà±à°—లాగా గడిపారౠఅందరూ .
 1941లో విడà±à°¦à°²à±ˆ ,à°…à°®à±à°®à°¨à±à°¨à°°à°¾à°œà°¾ 1946à°Žà°¨à±à°¨à°¿à°•à°²à°²à±‹ à°à°²à±‚à°°à± à°¨à±à°‚à°šà°¿ కాంగà±à°°à±†à°¸à± à°…à°à±à°¯à°°à±à°§à°¿à°—à°¾ పోటీచేసి ,డాకà±à°Ÿà°°à± కొమరà±à°°à°¾à°œà± à°…à°šà±à°šà°®à°¾à±¦à°¬à°—ారిని à°“à°¡à°¿à°‚à°šà°¿ శాసన à°¸à°à±à°¯à±à°°à°¾à°²à±ˆ ,అసెంబà±à°²à±€ à°¡à°¿à°ªà±à°¯à±‚à°Ÿà±€ à°¸à±à°ªà±†à°•à°°à± à°—à°¾1952 వరకౠ ఉనà±à°¨à°¾à°°à± .దేవదాషీ విధానానà±à°¨à°¿ నిరశిసà±à°¤à±‚ ,నిరà±à°®à±‚లనకౠచటà±à°Ÿà°‚ తీసà±à°•à± రావాలని తీరà±à°®à°¾à°¨à°‚ à°ªà±à°°à°µà±‡à°¶à°ªà±†à°Ÿà±à°Ÿà°¿à°¨ డాకà±à°Ÿà°°à± à°®à±à°¤à±à°¤à± లకà±à°·à±à°®à±€ రెడà±à°¡à°¿à°—ారితో కలిసి ,సాధించారౠ.పదకొండేళà±à°³ తరà±à°µà°¾à°¤ ఆంధà±à°° à°ªà±à°°à°¦à±‡à°¶à± అసెంబà±à°²à±€à°²à±‹ 1950లో వరకటà±à°¨ నిరోధక à°šà°Ÿà±à°Ÿà°‚ à°ªà±à°°à°µà±‡à°¶ పెటà±à°Ÿà°¿ సాధించారౠ.ఇవనà±à°¨à±€ ఆమె శకà±à°¤à°¿ సామరà±à°§à±à°¯à°¾à°²à°•à± ,సంఘ సేవానిరతికి,సంసà±à°•à°¾à°° à°à°¾à°µà°¾à°²à°•à±  దరà±à°ªà°£à°¾à°²à± .ఆంధà±à°° రాషà±à°Ÿà±à°° అవతరణ జరిగి 1955లో వచà±à°šà°¿à°¨ మధà±à°¯à°‚తర à°Žà°¨à±à°¨à°¿à°•à°²à°²à±‹ పశà±à°šà°¿à°® గోదావరిజిలà±à°²à°¾ à°…à°¤à±à°¤à°¿à°²à°¿ à°¨à±à°‚à°šà°¿ కాంగà±à°°à±†à°¸à± తరఫà±à°¨ పోటీ చేసి గెలిచి ,1960లో రాజà±à°¯à°¸à°  మెంబరౠఅయà±à°¯à±‡à°µà°°à°•à± ఉనà±à°¨à°¾à°°à±  .à°®à±à° ారాకీయాలకౠవిసిగి వేసారి ఆమె 1968లో బయటికి వచà±à°šà±‡à°¶à°¾à°°à± .ఆంధà±à°°à°°à°¾à°·à±à°Ÿà±à°° à°¸à±à°¤à±à°°à±€à°¶à°¿à°¶à±Â విదà±à°¯à°¾ సమితికి చైరà±à°®à°¨à± à°—à°¾ చాలాకాలం పని చేశారౠ.à°Žà°‚à°ªà±à°²à°¾à°¯à± మెంటౠఎకà±à°¸à± చేంజి లో à°¸à±à°¤à±à°°à±€à°²à°¨à± కూడా నమోదౠచేసà±à°•à±Šà°¨à±‡ అవకాశం à°•à°²à±à°ªà°¿à°‚చారౠ.à°¸à±à°¤à±à°°à±€à°²à°•à± సాయంకాల కాలేజీలౠ,ఫిజికలౠఎడà±à°¯à±à°•à±‡à°·à°¨à± శికà±à°·à°£à°•à± à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à±‡à°•à°•à°¾à°²à±‡à°œà±€à°² à°à°°à±à°ªà°¾à°Ÿà±à°•à± కృషి చేశారౠ.90à°à°³à±à°³ వయసà±à°²à±‹ à°¶à±à°°à±€à°®à°¤à°¿ à°…à°®à±à°®à°¨à±à°¨à°°à°¾à°œà°¾ 22-2-1999  న మరణించారౠ.
 –గబà±à°¬à°¿à°Ÿ à°¦à±à°°à±à°—ాపà±à°°à°¸à°¾à°¦à±
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~