నవల ,కదా జానపద సాహిత్యం ,ఆంత్రోపాలజీ రాసిన ఆఫ్రికన్ అమెరికన్ రచయిత్రి జోరా నీలే హర్ స్టన్ తల్లి లూసీ తండ్రి జాన్ హర్ స్టన్ .ఎనిమిదిమంది సంతానంలో అయిదవది తండ్రికార్పెంటర్ క్రైస్తవ ప్రీచర్ .తల్లి స్కూల్ టీచర్. అమెరికాలోని అలబామా రాష్ట్రం లో నోటా సల్గా లో 7-1-1891 జన్మించింది ఆమె మూడో ఏట కుటుంబం ఫ్లారిడాలోని ఈటోన్ విల్ కు మారింది ఇక్కడే పెరగటం వలన ఇదే తన పుట్టిన ఊరుగా గర్వంగా చెప్పుకొనేది .తండ్రి మేయర్ గా ఎన్నికై అతిపెద్ద మాసిడోనియా మిషనరీ బాప్టిస్ట్ కు ప్రీచరయ్యాడు
ఈటన్ విల్ నే తనకదలకు నేపధ్యంగా ఎన్నుకున్నది జోరా .కారణం ఇక్కడ ఆఫ్రికన్ అమెరికన్లు స్వేచ్ఛగా విడిగా ఉండటానికి వీలుగా ఉండేది ఎందరో ఉత్తరాదిస్కూల్ టీచర్లు ఇక్కడికి వచ్చి ఆమెకు ఎన్నో విలువైన సాహిత్య గ్రందాలిచ్చేవారు ఆమె మనో నేత్రం విప్పారి తనకు నూతనజన్మ లభించిందని చెప్పుకునేది ఈ నేపధ్యంగా మొదటికథ ”హౌ ఇట్ ఫీల్స్ టు బి కలర్డ్ మి ”రాసింది 13 వ ఏట తల్లి చనిపోతే తండ్రి మరోపెల్లి చేసుకొని జారాను జాక్సన్ విల్ బాప్టిస్ట్ బోర్డింగ్ స్కూల్ .లో చేర్పించాడు తర్వాత ఆమె ఖర్చులకు చదువుకు డబ్బుపంపటం మానేశారు .ఆమె గిల్బర్ట్ అండ్ సల్లివాన్ ధియేటర్ కంపెనీ లో ప్రముఖ గాయని వద్ద సర్వెంట్ మెయిడ్ గా పని చేసింది మేరీలాండ్ లోని బాల్టి మోర్ లో ఉన్న మోర్గాన్ స్టేట్ యూని వర్సిటీ లోని మోర్గాన్ కాలేజీకి చెందిన హై స్కూల్ లో చేరింది 26 వ ఏట ప్రీ హైస్కూల్ విద్యార్హతకు తగిన విద్య సాధించటంవలన ఇదే తన పునర్జన్మ అన్నది అక్కడే హై స్కూల్ గ్రాడ్యుయేషన్ పూర్తి చేసింది
19 18 లో హోవార్డ్ యూని వర్సిటీ లో చేరి యూనివర్సిటీ స్థూడెంట్ న్యూస్ పేపర్ ”హిల్టాప్” స్థాపనకు సహకరించింది .అక్కడే స్పానిష్ ,ఇంగ్లిష్ గ్రీక్ పబ్లిక్ స్పీకింగ్ లలో శిక్షణ పొందింది .రెండేళ్ల తర్వాత అసోసియేట్ డిగ్రీ పొందింది .జాన్ రెడ్డింగ్ గోస్ టు సి ”అనే రెండవ కద రాసింది .ఇది అలైన్ లాకర్లు లిటరరీ క్లబ్ సభ్యత్వానికి దోహద పడింది తర్వాత కొలంబియా యూని వర్సిటీలోస్కాలర్ షిప్ సాధించిన మొట్టమొదటి నల్లజాతిఅమ్మాయిగా రికార్డ్ సృష్టించింది ఆంత్రోపాలజీలో బి ఏ డిగ్రీ పొంది ప్రముఖ ఆంత్రోపాలజిస్ట్ ఫ్రాంజ్ బోస్ తోకలిసి ఎత్నో.లాంగ్ గ్రాఫిక్ రీసెర్చ్ చేసింది లాంగ్ స్టన్ హగ్స్ ,కౌంటీ కాలిం లతో స్నేహంగా ఉండేది .ఆమె ఉన్న అపార్ట్ మెంట్ సాంఘిక సమావేశాలకు వేదికగా ఉండేది ఆఫర్ ట్యునిటి మేగజైన్ నిర్వహించిన కదల నాటిక రచన పోటీలో గెలుపొంది పేరు తెచ్చుకున్నది.
1927 లో జాజ్ గాయకుడు హెర్బర్ట్ షీన్ అనే తన పూర్వపు సహాధ్యాయి ఫిజీషియన్ ను పెళ్లి చేసుకుని ,నాలుగేళ్లకే విడిపోయి డబ్ల్యు పి ఎ లో పని చేస్తూ ఆల్బర్ట్ ప్రయ్స్ ను పెళ్ళాడి 7 నెలలకే విడిపోయింది .ఫ్లారిడా లోని యుగల్లీ లో చిన్న గుడిసెలో రెండు దఫాలు గడిపింది 1930 లో న్యూ జెర్సీ లోని వెస్ట్ ఫీల్డ్ లో గడిపింది ,అప్పుడు ఆమె నైబర్ గా హగ్స్ ఉండేవాడు ఆమె కుక్మన్ యూనివర్సిటీ బెతూన్ లో పూర్తి నీగ్రోభావాలతో స్కూల్ ఆఫ్ డ్రమాటిక్ ఆర్ట్స్ ఏర్పరచింది ఇదే ఫ్లారిడాలో డేటాను బీచ్ లో ఉన్న ఏకైక నల్లజాతి వారికాలేజి .తరవాత నార్త్ కరోలినా కాలేజ్ ఫర్ నీగ్రోస్ లోను దర్హం కాలేజీ లోను పని చేసింది
సాహిత్యం లోను ,మానవ సంబంధాలలోను ఆమె సాధించినదానికి గుర్తింపుగా బితున్ కుక్మన్ కాలేజీ అవార్డుపొందింది బెతూన్ కాలేజీ ఇంగ్లీష్ డిపార్ట్ మెంట్ ఆమె సాంస్కృతిక సేవకుప్రతిఫలంగా ఆమె జ్ఞాపకాల మందిరం గా మార్చింది 1935 లో జోరా ”మూల్స్ అండ్ మెన్ ”అనే పుస్తకం రాసి నల్లజాతి పురుషుల మానసిక స్థితిని వివరించింది ఇది జానపద ధోరణిలో సాగిననవల. 1936-37 లలో జోరా జమైకా హైతీ లకు వెళ్లి ఆంత్రోపలాజికల్ రీసెర్చ్ చేసి”టెల్ మై హార్స్ ”పేరిట రాసి ప్రచురించింది 1947 నుండి హొండూరస్ లో ఉత్తరతీర పట్టణం పోర్టో కార్టిస్ లో ఉ0డి మాయం శిధిలాలపై పరిశోధన చేసింది .మళ్ళీ ఫ్లారిడా చేరి అక్కడి బహుజాతులైన మిస్కు టో, జ0బు గారిఫీనా ల సహజీవనాన్ని గురించి పరిశోధించి వీరంతా ఆఫ్రికాకు చెందిన వారని వీరిది ”క్రియోల్ సంస్కృతి ”అని చెప్పింది .చివరి రోజులలో ‘సామ్ నన్ ”పత్రికలో పనిచేసింది నార్త్ ఫ్లారిడాలో లంబర్ కాంప్ లలో తెల్లవారి పురుష శృంగార ప్రకోపాన్ని వివరించింది అక్కడా జరిగిన ఒక హత్య కేసులో ఆమె రాసిన వార్తాకథనాలు ఆధారంగా జడ్జి తీర్పు చెప్పి కారణమైన తెల్లజాతి వాడికి మరణ శిక్ష విధించాడు .ఎక్కడ ఉద్యోగం దొరికితే అక్కడ పని చేస్తూ పాన్ అమెరికన్ ఎయిర్ వేస్ లో కూడా పనిచేసి ఫోర్ట్ పియర్స్ లో అసోసియేట్ టీచర్గా కూడా చేసి చివరికి తిండి దొరకక జనం సాయం పై బతికింది 60 వ ఏట.చివరికి మయామి బీచ్ ఆఫ్ రై వో ఆల్టో ఐలాండ్ లో మెయిడ్ గా గడిపింది .
ఆర్ధిక బాధలు భరించలేక పొట్టగడవక చివరికి సెయింట్ లూసీ వెల్ఫ్ఫెర్ హోమ్ లో చేరింది .అధిక రక్త పోటుతో 28-1-1960 న జోరా మరణించింది .అక్కడే ఒక అనామక సమాధి కట్టారు తర్వాత ఎప్పుడో నవలా రచయిత ఆలిస్ వాకర్ ,,సాహిత్యవేత్త షార్లెట్ డి హంట్ లు ఆమె సమాధిని గుర్తించి దాన్ని లోకానికి తెలియ జేశారు .ఆమె చనిపోయాక ఆమెఇంట్లో ఉన్న పుస్తకాలు , రాసిన పేపర్లన్నీ తగలబెట్టమని ఆర్డర్ వేశారు న్యాయాధికారి ఆమె స్నేహితుడు పాట్రిక్ దువాల్ అటు వెడుతూ చూసి ఆగి మంటలను ఆర్పేయించి ఆమె అమూల్య సాహిత్యం అగ్నికి ఆహుతికాకుండా కాపాడాడు దీన్ని అంతటినీ ఫ్లారిడా యూని వర్సిటీ లైబ్రరీలకు ఇప్పించాడు
జోరా రచనలో ఆఫ్రికన్ అమెరికన్ మాండలిక భాష వాడటం ఆ రోజుల్లో చాలామందికి నచ్చలేదు ఆమె సంభాషణలన్నీ అనుభవాలనుంచి వచ్చినవే. తనను జానపద వ్యక్తిగా భావించి రాసినవే ఇప్పుడు ఆమె శైలికి నీరాజనం పడుతున్నారు ఆమె మరణానంతరం ఆమెకు బ్రహ్మ రధం పడుతున్నారు ఆమె పేరిట మ్యూజియంలు ఉత్సవాలు సాహిత్య బహుమతిప్రదానాలు చేస్తున్నారు ఆమె నివసించిన ఫోర్ట్ పియర్స్ లోని ఇంటిని ”నేషనల్ హిస్టారికల్ ల్యాండ్ మార్క్ ”ను చేసి గౌరవించారు , 100 మంది గ్రేటెస్ట్ ఆఫ్రికన్ అమెరికన్ లలో ఆమెకు స్థానం లభించింది ఆమె పుట్టిన జనవరి 7 ను జోరా హర్ స్టన్ బర్త్ డే గా వైభవంగా జరుపుతున్నారు .
